CARI Infonet

 Forgot password?
 Register

ADVERTISEMENT

123
Return to list New
Author: cmf_shalom

Kenapa 3 Empayar Kuno ( Sri Vijaya , Mataram dan Kadiri ) gagal untuk menakluki

  [Copy link]
 Author| Post time 5-11-2019 12:05 PM | Show all posts
GAWAI BURONG

Nyadi ba pengarap bansa Iban, Gawai Burong besai agi ari samoa gawai bukai. Gawai tu didiri ka tuai bansa ti tau serang enggau tau kayau betangkan-tangkan, nitih ka ajar Sengalang Burong empu, leboh iya ngajar uchu iya Sera Gunting adat beburong, adat kayau enggau adat niri ka Gawai Burong.

Enti orang bisi mimpi diasoh antu-lulu niri ka gawai nya, sida ngereja iya, tang enda ditangkan ka agi, baka orang ke niri ka tangkan Gawai Burong bendar.

Nyadi enti orang nyerak gawai nya enggau gawai bukai, Gawai Burong enda tau dudi dipenyadi, laban Sengalang Burong enda tau dudi ngabang ari antu ari lulu bukai. Samoa ator, adat enggau jalai orang niri ka Gawai Burong tau dibacha kita silik ba bup benama Raja Durong.

Nyadi asal Sengalang Burong baka tu. Raja Durong bejulok Lumpong Tibang Bebaring, Durong tuai be-rumah di tatai belakang tinting bebini ngarnbi Endu Dara Talun Pelangka, ngemata ka kuta dinding hari, Endu Cherembang Cheremin Bintang, tukoh lawang pinggai bekaki beranak ka Raja Jembu dudok di balu tinggi didinggai, Meta raja pengibai, bebini ngambi Endu Endat Baku Kansat ngembuan ubat simpulai umai, Endu Kumang Baku Palimbang. ngembuan lemambang ubat pengembai.

Seduai nya beranak ka:

(a) Bidok Linggar natar di senggal gumbang besabong, Aki jugu Menaul Tuntong, Aki Lang Sengalang Burong. Bini iya Indai Kachendai bepantak jirak, Dara Sentaba balun kupak, tang laban iya sakit lengit enda pengerai, tabin be-birin lernbau makai, pedera renga enda nyamai, nya alai iya mindah nama disebut orang Endu Sudan Berinjan Bungkong, Endu Diu Tiong Menyelong.

(b) Manang Langgong ngembuan puchong penyangga nyawa. Matai tuai Raja Menjaya.

(c) Rangkang Kirai Raja Sua, pepat pudak Raja Simpulang Gana. Bini iya Endu Endun serentum tanah tumboh, garas-garas tampak panas tengah menoa, Endu lyak ditelah Cherindak Tanggui Buloh, kepai-kepai terebai didandang danggur uma.

(d) Tuan Biku Imam Bunsu Raja Petara, Pantan Inan Raja Jadia, Apai Maga Raja Lama pun menoa.

(e) Raja Selampandai ke tau begulai ka tanah perai jadi kerigai anak mensia, Raja Selampeta tau nempa teruba iya, Raja Selampetoh tau ngamboh tuboh mula ada.

(f) Ini Inda rabong menoa, Ini Inee rabong hari, ke ditelah Ini Andan bepala buban bebunga jirak, kulit rapit betuboh biak, baka dara biak ke disuak diguang bujang.

(g) Gangga Gunggong penyadong jalai raja, Gangga Ganggai penatai jalai kaya. Bini iya Endu Sudan ngembuan bungkan batu kemarau, Endu Kumang ngembuan gempanang tekang mau.

Nyadi Sengalang Burong seduai Endu Sudan berinjan bungkong, Endu Diu Tiong Menyelong beranak ka:

(1) Endu Dara Tinchin Temaga, Endu Cherebok Mangkok China bini Ketupong bejulok Sangkoh Agong ngentong di beradong ruang dada.

(2) Endu Lunggu Ketunsong Ngembai, Dayang Kumang Bunga Entekai bini Beragai bejulok Pinggai Besai penerima pala berambau dara.

(3) Endu Kechapah Dulang Midong, Endu Kumang Bunga Ketunsong bini Bejampong bejulok Bunga Jarau Sagupong, ngeretong ka perabong rumah raya.

(4) Endu Bentok Tinchin Pengabas, Endu Letan Pulas Mas bini Pangkas Kutok bejulok Beliong Rasok retok-retok nebok keruntok leka mata.

(5) Endu Kechapang Dulang Mas, lyak Ketupang Bunga Libas bini Embuas bejulok, Bangkong deras pengelimpas moa bala.

(6) Endu Moa Puchong Pengabas, Pinggai Besai nadai meretas bini Kelabu Papau Nyenabong bejulok Sintau Kemarau Hari, rendang-rendang mandang ka dagang nengeri China.

(7) Endu Dara Chempaka Tempurong Alang, Patri Langit Dayang Kumang bini Kunding Burong Malam ke bejulok Ipoh Kinying ngelaboh ka nyumboh siti menoa.

(8) Ajee ke berani ngilah, bulan, Menteri Suka Raja Rengayan bebini ngambi Endu Lilih Sintong Benih Pulut Belangian, kindang-kindang ngambu diri bambai petakang bintang tiga. Kadua bali nama iya Endu Lilih Sintong Benih, rengai-rengai ngambu diri bambai tangkai bunga sangga.

Lemai Mantar Gawai:
Leboh lemai mantar ka Gawai Burong, dia lemambang dulu datai lemai siti apin gawai nyadi, dikumbai malam mantar. Leboh sida datai, udah sida mandi di pendai, tuai gawai enggau orang bukai lalu nyambut penatai sida ka tanah enggau piring enggau ading, enggau dumbak enggau setawak. Enti lemambang bisi burong jai tauka rnirnpi enda manah, ditu orang nabar ka ngena darah manok ke udah dibiau kena nyambut penatai sida tadi.

Udah tembu sida dialu di tanah, dia tuai lemambang lalu berengkah nyebut leka pengap ke lalu disaut lemambang siko ke nyaut iya. Leka pengap seduai nya lalu dikelembong ka lemambang bukai ke bejalai nunda udi seduai. Sida ke mengap tu bejalai nunda udi tuai gawai enggau kaban iya ke mai sida niki ka rumah. Leka pengap sida belaboh munyi tu:

PUN PENGAP GAWAI BURONG

Guntum-guntum anak lelangan.
Ngampoh ka meruan pasir langkang.
Nya baru anak bujang Lemambang Puan.
Nuntong di menalan nyapan,
Dibandong luyam madang sabang.

Nya baru anak Bujang Lemambang Luong,
Nuntong di menalan jebong,
Dianti Endu Teruna Dara Lempong,
Enggau pamping piring tepong
Jantau jentawang.

Nya baru nyau meda kepai setunggol gantong,



Anak bujang Lemambang Luong,
Enggi sida di Batang Paku matong,
Nampong perabong pelamatang pinang.

Lalu nampai menira belachu,
Anak Bujang Lemambang Tepong Bulu,
Enggi sida di Batang Paku lelingu,
Baka manok indu merembam tansang.

Nya baru tangga dituja tunjan sakali,
Lalau dijengkau purus ginchi.
Nya baru tak tenjan-tenjan kaki kanan,
Dikelalin anggam kuku kijang.

Berindik di tempuan nyapan,
Enggi anak Bujang Lemambang Puan,
Nya baru mansa dinding,
Ke perenching linsu terang.
Nyau mansa pintu ke dilagu anak orang.

Lalu begelih enggau ripih tiang lamba lulai,
Pun iya sungkur mamun babi ngelampai.
Ba tengan batang iya tansang gelanggang manok tawai.
Ukai enda atas puchok iya,
Teleba alai sida teruna dara pandai,
Ngeredai punggai ball tengkebang.

Nya baru begelih enggau ripih
Tiang lamba midong,
Pun iya sungkur mamun babi bindong.
Ba tengan batang tansang gelanggang manok sabong.
Ba ujong iya alai sida teruna dara lempong,
Ngeredai labong mansau menyaang.

Nya baru bejalai niti penyurai Rumah panjang,
Kaki berindik di bidai besai pakan melintang.
Udah nya baru berindik di idas badas
Tekalong kangkang.
Nya baru berindik di tikai rutan,
Anyam Baketan bukir lengan selang-embawang.
Nya baru berindik di tikai lingkok,
Anyam Endu Teruna Dara Lemok,
Betenggau ka rayok neraja nentang.
Lalu nengah tikai sapar tiga,
Anyam Endu dara Cherida,
Indu orang di Nanga Buara Rumpang.
Nya baru nengah tikai sapar empat,
Anyam Endu dara Belangkat,
Indu di Sedarat Randang Bangkang.

Nya baru rengai-rengai jaloh nyerarai,
Lemambang ke datai ngiga ruai.
Tu baru tetemu ka ruai orang,
Ke lelabi indu gumba,
Penanjak ai deras.
Nya baru nemu ruai orang,
Ke beragok rimpak moa,
Ke penangkap manok bangkas.
Nya baru nemu ruai orang,
Ke tedong indu kacha,
Ke bejabong nipas uras.
Nya baru nemu ruai orang,
Ke sawa indu sawaa,
Ngeraran di daan kayu kempas.
Nya baru lentok-lentok langgai manok,
Lemambang ka datai lalu deka dudok.

Ngiga Tanah Alai Berumah

Anak bengkang mati besumpah parai beludah,
Belaya ka buah mansau tekalong.
Tu baru kitai ngiga tanah manah,
Alai berumah panggong beruntong.

Lalu angkat apai Selampang Parai,
Seduai apai Selampang Palah,
Ngiga tanah ka Nanga Sarawak.
Tang nadai nemu tanah manah,
Udah sekut alai orang betanak ka pirak ringgit burong.

Nya baru ngiga ka Nanga Layar,
Nadai ka nemu tanah manah alai berumah,
Udah kena paras pantap ujong dayong.

Nya bam datai iya di Nanga Paku,
Nadai ga nemu tanah manah endor berumah,
Udah sekut endor Melayu betanam mulong.

Nya baru datai di Tanjong tebing kiba,
Dia baru iya bisi nemu tanah manah,
Baka kela kembong begantong.

Lalu ngerembang Apai Selampang Parai,
Seduai Apai Selampang Palah,
Raup kijang pimpin kendawang.
Nya ga ngayu ka sida bujang mekang,
Ke besundang mansang nyadong.

Udah nya nyabut rumput seduai iya,
Pimpin untup, ngayu ka sida bujang lembut,
Ngeraut lumut kalingkang gantong.

Nya baru ngeluntang
Tiang lamba medang engkala,
Pimpin sawa laba rusa,
Nya ga ngayu ka sida teruna dara nganta,
Begelumu dudok di kaki tangga,
Besua ka ringka kalingkang gantong.

Nya baru ngeluntang pengerat, laba ingkat,
Ngayu ka sida melanyi bujang sigat,
Nempap sangap rumbang ketebong.

Nya baru beramu ka kasau indu, laba sudu,
Ngayu ka sida ke indu dudok di pugu tanju,
Ngantong anggu tiang sandong.

Nya baru ngeluntang pematang perabong,
Pimpin tedong, laba remaung,
Ngayu ka sida jenawang bujang lempong,
Ke berundang mansang nyurong.

Note:
Nyadi enti rumah ke alai begawai tu udah kala begawai, dia lemambang tau enda agi ngiga tanah alai berumah, sida ke rnengap tau lalu mun ka leka pengap sida ngena leka tu:

Nya baru anak uting,
Bejalai kinding-kinding,
Ngerinding rambing tali dulang.

Lapa pugu tanju kitai lemai tu,
Tak lindong ayong liu?
Iya ga laban sida ke indu,
Ngantong anggu tali kalingkang.

Lapa jungkar luar kitai lemai tu,
Tak nyau getar-getar?
Iya ga tepan sabebar manok menang.

Lapa perabong belongkitai lemai tu,
Tak begamal lepong-lepong?
Iya ga ditampong setunggol gantong,
Lekat di ujong pematang pinang.

Lapa tisau langit radu kitai lemai tu,
Tak begamal biru-iru,
Baka langgu ketunsong ngembang?

Peda tak perintik tisi langit burik,
Baka tisik engkarong lalang.

Nya baru kitai betunda ka main,
Nunda main niang Usin menya,
Ke bejulok Iko Mendu Bekarang.

Nya baru kitai nunda kereja Puntang Raga,
Kedua nama iya Bujang Simpang Impang.

Ngading Yiang Lemambang

Nya baru taing-taing isau unding,
Ngerinding pating tebelian ngerang.
Nya baru nyadoh kitai betuboh,
Ngading yiang lemambang.

Tu baru ngading yiang aku,
Bujang Lemambang Ingkat,
Ke datai ari urat liat
Bebingka senggang.

Tu baru ngading yiang aku,
Bujang Lemambang Nendak,
Ke datai ari kemantan tambak,
Ke begusak diguyang gumbang.

Tu baru ngading yiang aku,
Bujang Lemambang Luong,
Ke datai ari bungkong tebelian ngandong,
Ke rengong-rengong munyi ketebong ngena terantang.

Nyerayong Pandong

Nya baru taung-taung belumpong nibong,
Nyadoh ka tuboh nyerayong pandong.

Lalu angkat indai Kumpang Pali,
Mai punggang ampang menyeti,
Kena iya nyerayong pandong,
Leka begumba balang bedaai,
Enggau kena iya nyerayong sungki nyadi,
Lekat di kaki nyendaun lalang.

Lalu angkat Indai Renggan,

Mai punggang ampang belantan,
Kena iya nyerayong pandong,
Leka begumba balang begeman,
Enggau kena iya nyerayong,
Pamping piring penganan,
Baka bulan rerak rumpang.
Ngambika leka begumba balang bedagu,
Enda tau nganu udah diterutu kitai,
Enggau ju rajang nunggang.
Nya alai pandong tu
Enda agi angat daang-daang.

Lemambang Belaboh Mengap Niti Rumah

Tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh ka tuboh lemambang deka angkat,
Tebang petal di langgai sungai,
Lemambang ke mengap angkat bejalai,
Lalu bejalai niti penyurai rumah panjang.
Udah nya mansa lampu ditungkun tumu,
Bepagar luyang.
Nyau mansa kelita ditungkun dara,
Ke dedua berambau mansang.

Beranchau Tikai

Tebang petai pedalai rambai,
Nyadoh ka tuboh beranchau tikai.
Nya baru nengah tikai peradani,
Anyam bini Pengiran Amang.
Lalu nengah tikai lingkok,
Anyam Endu Teruna Dara Lemok,
Ka bejulok Lulong Bintang.

Lemambang Berunsut Ngena Ubat Enda Layu

Metat-tat daun emperingat,
Lemambang ka nimang mai ubat.
Ubat enda busong laya,
Di-tanchang ka aku di punggang
Labong surabaya,
Digenggam aku enggau tangan jari dua.
Dibai bejalai niti gentali rumah raya,
Nabat tepansa ka orang ke nama mentua,
Berada rambang.

NGERINTAI TUAI
Ngerintai Tuai Laut

Nya baru giut-giut mambong di laut,
Puput ka ribut diguyang gumbang.
Nya baru ngerintai Tuai Laut,
Ke disebut nama Abang.
Ni nuan Patinggi Datu Julak,
Ke enggau kami ngintu,
Leka begumba balang simpak,
Nuan ga sidi di jari tunjok anak,
Tau netak buah temedak,
Sasetak jadi anak lantang orang.
Ni nuan Patinggi Datu Nuga,
Enggau kami ngintu leka begumba igi nanga’
Nuan ga sidi di jari tunjok kiba,
Ke tau mantap pala bena,
Munyi pangka anak pasang.

Pengap Gawai Burung
Reply

Use magic Report


ADVERTISEMENT


Post time 5-11-2019 02:13 PM | Show all posts
cmf_shalom replied at 5-11-2019 04:05 AM
GAWAI BURONG

Nyadi ba pengarap bansa Iban, Gawai Burong besai agi ari samoa gawai bukai. Gawai tu ...

Bahasa iban kah ini shalom ?

Reply

Use magic Report

 Author| Post time 5-11-2019 02:22 PM From the mobile phone | Show all posts
OttoVonBismark replied at 5-11-2019 02:13 PM
Bahasa iban kah ini shalom ?

Yup.. Bnyk benda nk share... Tp tu la... Nk terjemah... Lost terus.. Hua hua hua
Reply

Use magic Report

Post time 5-11-2019 02:33 PM | Show all posts
cmf_shalom replied at 5-11-2019 06:22 AM
Yup.. Bnyk benda nk share... Tp tu la... Nk terjemah... Lost terus.. Hua hua hua

Sharing is caring kann... never stop sharing.... put some effort to translate lepastu paw kredit juta juta dari smod kat sini. keh keh keh
Reply

Use magic Report

 Author| Post time 5-11-2019 02:34 PM | Show all posts
Edited by cmf_shalom at 5-11-2019 02:38 PM
OttoVonBismark replied at 5-11-2019 02:33 PM
Sharing is caring kann... never stop sharing.... put some effort to translate lepastu paw kredit j ...

sejujurnya bahasa iban PMR aku D..
Bahasa iban kesusteraan ini...lenggok puisi dia tu...aku x reti nkn terjemah mcm mana..
eg bawah ni....aku pun x paham pembayang apa dia cakap...

Tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh ka tuboh lemambang deka angkat,




banyak juga kesusasteraan kuno iban yg menarik..mcm kisah banjir besar zaman dahulu kala...ksesusteraan iban antara yg bercerita..ala versi zaman nabi noh
Reply

Use magic Report

 Author| Post time 5-11-2019 02:41 PM | Show all posts
Edited by cmf_shalom at 5-11-2019 02:48 PM

sebagai iban..aku berbangga gak...kesusasteraan iban ini antara yg kuno/ancient juga la kiranya...






satu lagi, bagaimana masyarakat iban kuno pernah bermesyuarat utk mencari sembahan TUHAN semesta alam...sampaikan mereka terpkir nak naik ke langit..untuk bertanya dewa dewi hakikat siapakah TUHAN yang utama...

sekali lagi...nak terjemah..keras aku dibuat nya...


RTM Sarawak tengah berusaha keras dengan Yayasan Tun Juggah..pergi peluruk Sarawak..kumpul hikayat kebanyakn berbentuk oral selalu dimasukkkan dalam jampi mentera..panjangnya..dari tengah malam sampai ayam berkokok subuh...

This post contains more resources

You have to Login for download or view attachment(s). No Account? Register

x
Reply

Use magic Report

Follow Us
Post time 11-12-2019 01:22 PM From the mobile phone | Show all posts
Edited by cmf_blanco at 11-12-2019 01:32 PM

Kalau di sabah, bangsa KDMR (akronim utk bangsa Kadazan, Dusun, Murut, Rungus) juga di kaitkan dgn tradisi pemenggal kepala.. Contohnya pahlawan Monsopiad.. Seorg pemburu kepala dari bangsa Kadazan Dusun yg dianggap lagenda.. Jumlah kepala yg dikumpul beliau ada dipamer di perkampungan kebudayaan di Sabah..Adakah satu keluarga dgn bangsa Dayak?
Reply

Use magic Report

 Author| Post time 17-12-2019 08:57 PM From the mobile phone | Show all posts
cmf_blanco replied at 11-12-2019 01:22 PM
Kalau di sabah, bangsa KDMR (akronim utk bangsa Kadazan, Dusun, Murut, Rungus) juga di kaitkan dgn t ...

Ak x pasti etnik sabah boleh dlm kategori dayak atau x.... Walaupun dari pakaian.. Ada persamaan.... Bahasa mmg jauh x sama
Reply

Use magic Report


ADVERTISEMENT


You have to log in before you can reply Login | Register

Points Rules

 

ADVERTISEMENT


Forum Hot Topic

 

ADVERTISEMENT


 


ADVERTISEMENT
Follow Us

ADVERTISEMENT


Mobile|Archiver|Mobile*default|About Us|CariDotMy

13-6-2024 04:47 PM GMT+8 , Processed in 0.361577 second(s), 31 queries .

Powered by Discuz! X3.4

Copyright © 2001-2021, Tencent Cloud.

Quick Reply To Top Return to the list